Niewypłacalność przedsiębiorcy

Niewypłacalność przedsiębiorcy – czyli podstawa do ogłoszenia upadłości.

W poprzednim artykule dotyczącym postępowania upadłościowego znalazły się informacje dotyczące tego, czym właściwie jest postępowanie upadłościowe, jak je zainicjować, jaki Sąd jest właściwy do jego przeprowadzenia i tego na kim spoczywa obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Wskazaliśmy również, że podstawą do ogłoszenia upadłości jest stan niewypłacalności dłużnika. Jak zatem rozumieć pojęcie niewypłacalności i kiedy mamy z nią do czynienia?

Niewypłacalność i jej rodzaje

Niewypłacalność jest definiowana przez ustawę prawo upadłościowe poprzez dwie przesłanki:

• niewypłacalność płynnościową,
• niewypłacalność zadłużeniową (bilansową).

Ogłoszenie stanu niewypłacalności oznacza brak regulowania swoich zobowiązań wobec co najmniej dwóch wierzycieli.

Niewypłacalność płynnościowa ma miejsce, gdy przedsiębiorca-dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych – tj. kiedy nie ma możliwości bieżącego opłacania wszystkich dotyczących go należności. Ustalenie tego stanu przez przedsiębiorcę zależy od  specyfiki danego przedsiębiorstwa, dlatego często stwierdzenie stanu niewypłacalności stwarza problemy. Prawo upadłościowe stwierdza, że dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Termin ten należy liczyć od daty, kiedy najstarsze z nieuregulowanych zobowiązań stało się wymagalne. Z upływem trzech miesięcy od tego momentu zatem, można przyjąć że zaistniał stan niewypłacalności płynnościowej i zachodzi tym samym obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

Niewypłacalność zadłużeniowa (bilansowa) – to z kolei sytuacja, w której przedsiębiorca staje się niewypłacalny w tym sensie, że jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.

Niewypłacalność a koronawirus

Stan niewypłacalności ma charakter obiektywny – dla konieczności złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w razie jego wystąpienia nie mają wpływu przyczyny, które go spowodowały. Innymi słowy – nawet najbardziej nieprzewidywalne okoliczności, jak chociażby obecny stan pandemii COVID-19, nie zwalniają przedsiębiorcy z obowiązku wszczęcia procedury upadłościowej. Kiedy, w jakim terminie należy zatem złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości? Prawo upadłościowe przewiduje, że dłużnik jest obowiązany złożyć go nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym nastąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości (a więc niewypłacalność płynnościowa lub zadłużeniowa). Tym samym na przykład po upływie trzech miesięcy daty wymagalności najstarszej z niezaspokojonych wierzytelności, rozpoczyna bieg powyższy 30-dniowy termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości.

Ustawa antykryzysowa dot. COVID-19 (Tarcza 2.0), tj. ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, wprowadziła istotną zmianę w zakresie terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

Upadłość dłużnika w trakcie pandemii

Zgodnie z wprowadzoną zmianą, jeżeli podstawa do ogłoszenia upadłości dłużnika powstała w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, a stan niewypłacalności powstał z powodu COVID-19, bieg terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (trzydzieści dni od dnia powstania stanu niewypłacalności) nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega przerwaniu. Po tym okresie termin ten biegnie na nowo. Ustawodawca zatem wyciąga w ten sposób pomocną dłoń do przedsiębiorców, mając na uwadze to, że przygotowanie i złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości jest niewątpliwie znacząco utrudnione w okresie trwającej epidemii. Trzydziestodniowy termin na złożenie takiego wniosku rozpocznie swój bieg zatem dopiero po jej odwołaniu.

Jednocześnie podkreślić należy, że bieg terminu na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości nie ulega przerwaniu, jeśli dłużnik stał się niewypłacalny jeszcze przed wprowadzenie stanu zagrożenia epidemicznego (wprowadzonego Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r.) albo jeśli powstanie stanu niewypłacalności nie było spowodowane epidemią COVID-19.

Zapraszamy do zapoznania się z naszymi poprzednimi wpisami:

Upadłość spółki – pierwsze kroki
Stosowanie klauzuli Rebus sic stantibus w czasie epidemii
Warunki najmu a epidemia
Brak zapłaty wynagrodzenia w czasie epidemii
Spółka komandytowa – czy komandytariusz to rzeczywiście wspólnik pasywny?